Μοναστήρια και ναοί της Κρήτης Σεπτέμβριος & Οκτώβριος 2018 από 525,00

13.09 & 04.10
Διάρκεια: 7 ΗΜΕΡΕΣ

1Η ΗΜΕΡΑ: ΠΕΙΡΑΙΑΣ – ΧΑΝΙΑ
Συνάντηση αργά το απόγευμα στο λιμάνι του Πειραιά. Με το βραδινό πλοίο αναχωρούμε για την Μεγαλόνησο Κρήτη.

2Η ΗΜΕΡΑ: Ι. Μ. ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ ΤΖΑΓΚΑΡΟΛΩΝ - Ι. ΜΟΝΗ ΓΟΥΒΕΡΝΕΤΟΥ - ΣΠΗΛΑΙΟ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΡΚΟΥΔΙΩΤΙΣΣΑΣ - Ι. ΜΟΝΗ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ - ΣΤΑΥΡΟΣ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ ΧΑΝΙΩΝ - Ι. ΜΟΝΗ ΧΡΥΣΟΠΗΓΗΣ - ΤΑΦΟΙ ΒΕΝΙΖΕΛΩΝ - ΧΑΝΙΑ
 Άφιξη στο λιμάνι των Χανίων νωρίς το πρωί. Τα Χανιά, η ομορφότερη για πολλούς πόλη της Ελλάδος, ξυπνά και μας υποδέχεται με την εγκαρδιότητα της περίφημης Κρητικής φιλοξενίας. Αρχίζουμε την ημέρα μας απολαμβάνοντας τον πρωινό καφέ μας στο παλιό ενετικό λιμάνι των Χανίων. Από εδώ ξεκινάμε για το Ακρωτήρι.
Ανάμεσα σε βραχώδεις ακτές, στο βορειοδυτικό μέρος της Κρήτης, βρίσκεται το Ακρωτήρι Χανίων, τόπος άγριος και γλυκύς ταυτόχρονα, τόπος που φιλοξενεί μερικές από τις ομορφότερες ιερές μονές ολόκληρης της Κρήτης. Πρώτος μας σταθμός, ένα διαφορετικό μοναστήρι, γνωστό για τα αναγεννησιακά του στοιχεία, η Αγία Τριάδα Τζαγκαρόλων.
Η μονή κτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα από τους αυταδέλφους Ιερεμία και Λαυρέντιο, γόνους της βενετοκρητικής οικογενείας των Τζαγκαρόλων. Στο σημείο που κτίστηκε προϋπήρχε μικρότερη μονή, κτήτωρ της οποίας ήταν ο ιερομόναχος Ιωακείμ. Η μονή μέχρι το 1645 που οι Τούρκοι κατέλαβαν το Ακρωτήρι δεν είχε προλάβει να ολοκληρωθεί και δεν είχαν προλάβει να χτιστούν οι τρούλοι. Το μοναστήρι έμεινε ασκεπές έως το 1834, όταν ο τότε Τούρκος διοικητής επέτρεψε να γίνουν οι τρούλοι. Αποτελείται από ένα μεγάλο ορθογώνιο συγκρότημα, το οποίο αξιοποιεί το επικλινές έδαφος της περιοχής. Ο γνωστός αρχιτέκτονας Σεμπαστιάνο Σέρλιο σχεδίασε τη μονή έτσι ώστε κάτω από την τεχνητή επίπεδη αυλή να τοποθετηθεί μεγάλη δεξαμενή αλλά και οι κύριες αγροτικές εγκαταστάσεις.
Το μεγάλο καθολικό της Μονής ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του τρικόγχου με τρούλο, πρόθεση, διακονικό, νάρθηκα και, ανά δύο παρεκκλήσια στο ισόγειο και στο δώμα του, νάρθηκα. Ο γνωστός από τις μονές του Αγίου Όρου τύπος λέγεται πως είχε εντυπωσιάσει τον μοναχό Ιερεμία, ο οποίος άρχισε την ανοικοδόμηση του μοναστηριού, ενώ μετά την κοίμησή του, το 1634, τη συνέχιση του έργου του ανέλαβε ο αυτάδελφός του, μοναχός Λαυρέντιος.
Ο Γάλλος περιηγητής Ζοζέφ Πιτόν ντε Τουρνεφόρ, ο οποίος φιλοξενήθηκε στη μονή το 1700, έγραψε εντυπωσιασμένος στις επιστολές του: «Είναι το πιο ωραίο μοναστήρι του νησιού μετά τη Μονή του Αρκαδίου – 50 φιλόξενοι μοναχοί παράγουν λάδι, κρασί, σιτάρι, βρώμη, μέλι, κερί, ζώα, τυριά και γαλακτοκομικά».
Σήμερα στην εντυπωσιακή Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων υπάρχει μια αδελφότητα έξι μοναχών, οι οποίοι ασχολούνται με τη βιολογική παραγωγή κρασιού, λαδιού αλλά και τυροκομικών προϊόντων.
Τέσσερα χιλιόμετρα από το Μοναστήρι των Τζαγκαρόλων βρίσκεται άλλη μια σημαντική μονή της Κρήτης. Περνώντας ο επισκέπτης μέσα από ένα ιδιαίτερο και άγριο τοπίο, στολισμένο με βράχια και αγριελιές, φτάνει στην Ιερά Μονή Γουβερνέτου που τον υποδέχεται με μια επιγραφή στην είσοδό της: «Στενή η πύλη και τεθλιμμένη η οδός η απάγουσα εις την ζωήν».
Η Μονή Γουβερνέτου μοιάζει με κάστρο, καθώς έχει πύργους που χρησίμευαν για την προστασία από επιδρομές. Η εξωτερική ειδικά όψη του μοναστηριού φανερώνει έντονες ενετικές επιδράσεις: θυμίζει έντονα ενετικού τύπου φρούριο, έχοντας 50 κελιά σε 2 ορόφους, πύργους στις τέσσερις γωνίες του και ειδικές πολεμίστρες.
Σήμερα σώζονται πλήρεις μόνο οι δύο πύργοι εντός του περιβόλου, ενώ μπορεί κανείς να δει τα απομεινάρια των άλλων δύο. Η ακριβής χρονολογία ίδρυσης της μονής δεν είναι γνωστή, πιστεύεται όμως ότι έγινε στις αρχές του 16ου αιώνα, περίπου το 1537. Το καθολικό του μοναστηριού είναι αφιερωμένο στην Παναγία, γι’ αυτό η Μονή Γουβερνέτου πήρε το όνομα «Κυρία των Αγγέλων».
Το καθολικό φημίζεται για τις ανάγλυφες ανθρωπόμορφες κεφαλές που είναι σκαλισμένες στην πρόσοψή του. Αυτές οι σχεδόν παγανιστικές απεικονίσεις θυμίζουν έντονα τον θεό Πάνα της αρχαιότητος, στην πραγματικότητα όμως συμβολίζουν την πτώση των δαιμόνων.
Η όλη τεχνοτροπία του ναού είναι αρκετά ασυνήθιστη, με ενετικές επιρροές από την εποχή της Αναγέννησης και του Μπαρόκ, ενώ δίπλα από το καθολικό υπάρχει παρεκκλήσι αφιερωμένο στον ιδρυτή της μονής, τον Άγιο Ιωάννη τον Ερημίτη, η σπηλιά του οποίου βρίσκεται μέσα στο φαράγγι Αυλάκι.
Πραγματικό ερημητήριο η Μονή Γουβερνέτου, έστεκε αιώνες χωρίς δρόμο να οδηγεί έως εδώ μέχρι τη δεκαετία του 1980.
Παίρνοντας το καλοφτιαγμένο μονοπάτι που ξεκινά από τη Μονή Γουβερνέτου και κατευθύνεται βόρεια προς τη θάλασσα, περνώντας ανάμεσα σε ασπαλάθους και αγκαραθιές που το αγκαλιάζουν και μέσα στο φαράγγι Αυλάκι φτάνουμε σε μόλις 10 λεπτά στον Αρκουδόσπηλιο ή Σπήλαιο της Παναγίας της Αρκουδιώτισσας. Στο κέντρο της μεγάλης αίθουσας του σπηλαίου δεσπόζει ένας σταλαγμίτης 2,5 μέτρων, που θυμίζει αρκούδα που μοιάζει να ποτίζεται από τη στέρνα. Η παράδοση θέλει μια αρκούδα που ζούσε εδώ να πέτρωσε από την Παναγία διότι στερούσε από τους ανθρώπους το πολύτιμο για την περιοχή νερό.
Στη δεύτερη αίθουσα εντός του σπηλαίου εντοπίστηκαν θραύσματα αγγείων της κλασικής αλλά και της ελληνιστικής περιόδου, δύο πλακίδια στα οποία απεικονίζονται ο Απόλλωνας ως κιθαρωδός και η Άρτεμις ως κυνηγός, καθώς και μικρές πήλινες κεφαλές της Αρτέμιδος και τμήματα από άγαλμα παιδιού. Τα ευρήματα αλλά και ο μεταγενέστερος θρύλος της αρκούδας παραπέμπουν στη λατρεία της Αρτέμιδος Κουροτρόφου.
Η αρκούδα ήταν κατά τους αρχαίους Έλληνες ένα από τα αγαπημένα ζώα της θεάς, ενώ και οι νεαρές ακόλουθες της Αρτέμιδος ονομάζονταν Μικρές Άρκτοι.
Γύρω από το σπήλαιο ερειπωμένα κτίρια μαρτυρούν παρουσία μικρού αριθμού μοναχών από τη Μονή Γουβερνέτου. Το 1637 σε απογραφή των Ενετών αναφέρεται η Παναγία της Αρκουδιάς.
Ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στην Παναγία την Αρκουδιώτισσα βρίσκεται στο σπήλαιο.
Κάθε χρόνο στις 2 Φεβρουαρίου, εορτή της Υπαπαντής του Χριστού, γίνεται εδώ μεγάλο πανηγύρι. Πολλοί κάτοικοι της περιοχής έρχονται στη σπηλιά και διανυκτερεύουν το προηγούμενο βράδυ φέρνοντας μαζί τους φαγητό και κρασί. Η οροφή της σπηλιάς είναι μαυρισμένη από τις φωτιές που ανάβουν όσοι διανυκτερεύουν εδώ το βράδυ πριν από την πανήγυρι.
Παίρνοντας το κατηφορικό μονοπάτι που συνεχίζει προς το εγκαταλελειμμένο Μοναστήρι του Καθολικού ή Αγίου Ιωάννη Ερημίτη, φτάνουμε έπειτα από περίπου 10 λεπτά περπάτημα στο σπήλαιο, όπου, σύμφωνα με την παράδοση, «κοιμήθηκε» ο Άγιος Ιωάννης.
Η Μονή Καθολικού, ερειπωμένη εμπρός μας, με τον λιτό ναό κτισμένο μέσα στον βράχο, τους θολωτούς χώρους και την εντυπωσιακή πέτρινη γέφυρα που ενώνει τις δύο πλευρές του φαραγγιού γεννούν στον επισκέπτη μια απόκοσμη αίσθηση.
Το μοναστήρι θεωρείται το αρχαιότερο στην Κρήτη, καθώς ιδρύθηκε στα μέσα του 11ου αιώνα. Ο ιδρυτής του, Άγιος Ιωάννης ο Ξένος ή Ερημίτης, έζησε εντός της σπηλιάς όπου είναι κτισμένος ο ναός, αφιερωμένος στον ίδιο (εορτάζει στις 20 Σεπτεμβρίου). Οι τριγύρω σπηλιές φαίνεται πως αποτέλεσαν αρχικά καταφύγιο για τους μοναχούς που έφτασαν εδώ, ενώ αργότερα κτίστηκαν και τα κελιά της μονής. Όταν οι ακτές της Κρήτης έγιναν στόχος πειρατών της Μεσογείου, οι μοναχοί αναγκάστηκαν να μεταφερθούν σε πιο απόμερο και προστατευμένο μέρος και έτσι ίδρυσαν τη Μονή Γουβερνέτου.
Στη συνέχεια, μία από τις ομορφότερες τοποθεσίες της Κρήτης μάς περιμένει:
Ο Σταυρός Ακρωτηρίου Χανίων. Το 1964 γυρίστηκαν στον Σταυρό σκηνές από την πασίγνωστη ταινία «Ζορμπάς». Η ταινία, βραβευμένη με τρία βραβεία Όσκαρ και πρωταγωνιστή τον Άντονι Κουίν, θεωρείται από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Στην παραλία του Σταυρού, και με φόντο τον χαρακτηριστικό λόφο της περιοχής, ο Ζορμπάς χόρεψε το περίφημο ελληνικό συρτάκι σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.
Η Ιερά Πατριαρχική & Σταυροπηγιακή Μονή Χρυσοπηγής βρίσκεται πολύ κοντά στη πόλη των Χανίων, στη διαδρομή προς το λιμάνι της Σούδας. Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στην Παναγία Ζωοδόχο Πηγή και εορτάζει την Παρασκευή του Πάσχα. Η μονή ιδρύθηκε κατά τα τέλη του 16ου αιώνα και υπήρξε ανδρική μέχρι τα πρόσφατα χρόνια. Κτήτορας της μονής υπήρξε ο επιφανής Χανιώτης φιλόσοφος και ιατρός Ιωάννης Χαρτοφύλακας.
Χιλιάδες προσκυνητές συρρέουν κάθε χρόνο στη μονή που φιλοξενεί τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.
Κατά την Τουρκοκρατία, και συγκεκριμένα κατά το έτος 1654, η μονή έγινε Πατριαρχικό Σταυροπήγιο. Το 1821, στην έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα, καταστράφηκε και ερημώθηκε, ενώ κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η μονή χρησιμοποιήθηκε ως διοικητήριο των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής.
Το μοναστήρι παρέμεινε ερειπωμένο από την εποχή της γερμανικής κατοχής έως το 1976, όταν εγκαταστάθηκαν οι τρεις πρώτες αδελφές της σημερινής αδελφότητας. Όλα τα παλιά κτίρια της μονής αναστηλώθηκαν χρησιμοποιώντας τα υπάρχοντα παλαιά υλικά, ενώ παράλληλα με την αναστήλωση συντηρήθηκαν όλα τα ιστορικά κειμήλια και διαφυλάχθηκαν στο Εκκλησιαστικό και Λαογραφικό Μουσείο που ιδρύθηκε εδώ.
Σε ένα από τα πιο όμορφα σημεία της Κρήτης, που προσφέρουν πανοραμική θέα στα Χανιά, βρίσκονται οι Τάφοι των Βενιζέλων. Ο χαρισματικός Έλληνας πολιτικός -επτά φορές πρωθυπουργός της Ελλάδος- Ελευθέριος Βενιζέλος, καθώς και ο γιος του, Σοφοκλής Βενιζέλος, πρωθυπουργός της Ελλάδος από το 1943 μέχρι το 1952, έχουν τους τάφους τους εδώ.
Στο ίδιο σημείο βρίσκονται η μικρή εκκλησία του Προφήτη Ηλία και το άγαλμα του Σπύρου Καγιαλεδάκη ή Καγιαλέ, ο οποίος τον Φεβρουάριο του 1897 (κατά την Επανάσταση του 1897), την ώρα του μεγάλου βομβαρδισμού των επαναστατημένων Κρητικών από τον στόλο των Μεγάλων Δυνάμεων, έκανε το κορμί του κοντάρι για να σηκώσει ψηλά τη σημαία της Ελλάδος, την οποία οι οβίδες των καραβιών είχαν ρίξει στο έδαφος. Επιστροφή στα Χανιά. Τακτοποίηση στο ξενοδοχείο μας. Ελεύθερος χρόνος για βόλτα στην πανέμορφη πόλη των Χανίων. Δείπνο. Διανυκτέρευση.

3Η ΗΜΕΡΑ: Ι. ΜΟΝΗ ΟΔΗΓΗΤΡΙΑΣ ΓΩΝΙΑΣ - ΝΑΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ - Ι. ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΚΑΛΙΤΙΣΣΑΣ - ΕΛΑΦΟΝΗΣΙ - ΧΑΝΙΑ
Μετά το πρωινό μας αναχωρούμε για το δυτικό άκρο της Κρήτης. Στη βάση της Χερσονήσου της Σπάθας, περίπου 26 χλμ. δυτικά από τα Χανιά, βρίσκεται η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Οδηγήτριας Γωνιάς, ακριβώς δίπλα στη θάλασσα. Το μοναστήρι είναι γνωστό και ως Ιερά Μονή Κυρίας των Αγγέλων Γωνιάς, λόγω της θέσης της, 2,5 χλμ. βόρεια από το Κολυμπάρι, στο δυτικό άκρο του κόλπου των Χανίων.
Στα μέσα του 9ου αιώνα κτίστηκε από ζηλωτές μοναχούς στη θέση «Μένιες» του Ακρωτηρίου το πρώτο μικρό μοναστήρι προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου, στον ίδιο τόπο που προϋπήρχε ιερό της θεάς Δικτίννης-Βριτομάρτιδος Αρτέμιδος. Λόγω των συχνών βαρβαρικών επιδρομών των πειρατών σε ολόκληρη την περιοχή, οι μοναχοί και ασκητές αναγκάστηκαν να αναζητήσουν ασφαλέστερο τόπο μοναχικής ζωής. Έτσι κατά τον 13ο αιώνα, νοτιότερα, σχεδόν στη «ρίζα» του Ακρωτηρίου, έχτισαν το μικρό μοναστήρι που σήμερα είναι το κοιμητήριο της μονής.
Στις αρχές του 17ου αι. ο μοναχός Βλάσιος από την Αμάσεια της Κύπρου άρχισε να χτίζει τη μονή στη θέση που είναι σήμερα ύστερα, κατά την παράδοση, από οπτασία που είδε. Το έργο του το συνέχισε ο ιερομόναχος Βενέδικτος Τζαγκαρόλας, γόνος ονομαστής οικογενείας των Χανίων, με βενετσιάνικες ρίζες, που είχε όμως προσχωρήσει στο ορθόδοξο δόγμα.
Η μονή ήκμασε αμέσως, καθώς στη Σπάθα είχε αναπτυχθεί ήδη πλούσια ασκητική παράδοση. Το μοναστήρι διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην τοπική ιστορία. Υπήρξε διαχρονική εστία αντίστασης σε όλους τους κατακτητές της Κρήτης και γι’ αυτό καταστράφηκε πολλές φορές από αυτούς. Αδιάψευστος μάρτυρας, ένα καρφωμένο βόλι που βρίσκεται ακόμα και σήμερα στο ανατολικό τείχος της.
Το συγκρότημα του μοναστηριού περικλείεται από υψηλό τείχος, θυμίζοντας έντονα ενετικό κάστρο. Το καθολικό είναι αφιερωμένο στην Θεοτόκο την Οδηγήτρια και εορτάζει στις 15 Αυγούστου.
Σε κοντινή απόσταση υπάρχουν τα υπόλοιπα κτίρια του μοναστηριού (ηγουμενείο, κελιά, τράπεζα, κελάρια, αποθήκες κ.λπ.). Στις εκτάσεις της μονής στεγάζεται επίσης η Ορθόδοξος Ακαδημία της Κρήτης, σχολεία, οικοτροφείο, γυμναστήριο, κολυμβητήριο, Ειρηνοδικείο κ.λπ. Στο μουσείο της μονής φυλάσσονται παλαιές εικόνες και ιερά λείψανα.
Επόμενος σταθμός μας, ένα από τα ωραιότερα βυζαντινά μνημεία της Κρήτης. Ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, ο οποίος λειτούργησε ως επισκοπή κατά τη Β’ Βυζαντινή Περίοδο. Στον περίβολο του ναού έχει εντοπιστεί βυζαντινό νεκροταφείο 7ου-8ου αι., καθώς και ίχνη των επισκοπικών κτιρίων. Εδώ διέμενε και ο μάρτυρας επίσκοπος Κισσάμου Μελχισεδέκ, ο οποίος απαγχονίστηκε από τους Οθωμανούς το 1821 στην πλατεία της Σπλάντζιας Χανίων.
Ο ναός είναι γνωστότερος ως Ροτόντα, καθώς είναι παρομοίου ρυθμού με τη γνωστή Ροτόντα της Θεσσαλονίκης: περίκεντρος με ορθογώνια κάτοψη με μαστοειδή τρούλο. Η Ροτόντα της Κισσάμου κτίστηκε κατά τοv 6ο αιώνα και το δάπεδό της είναι στολισμένο με ψηφιδωτό που απεικονίζει διάφορες φυτικές, ζωικές και γεωμετρικές παραστάσεις, φολίδες, κισσόφυλλα, κληματίδες, ψάρια και πλαίσιο από τεμνόμενα ημικύκλια.
Στους τοίχους έχουν εντοπιστεί πέντε στρώματα τοιχογραφιών. Στο πρώτο στρώμα (7ου αιώνα) ανήκει η Ανάληψη, ο Ευαγγελιστής Ματθαίος στον νάρθηκα, ο Άγιος Γεώργιος στο νότιο παστοφόριο και ο Αρχάγγελος στο τεταρτοσφαίριο της κόγχης του ιερού. Στο δεύτερο στρώμα ανήκουν τοιχογραφίες της περιόδου της Εικονομαχίας, με ανεικονικά θέματα σταυρών.
Το τρίτο στρώμα συνδέεται με το γεγονός της μεταφοράς της έδρας της Επισκοπής Κισσάμου στο ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, έχει χαρακτηριστικά της κομνήνειας τέχνης της Κωνσταντινουπόλεως και ανήκει στα βυζαντινά χρόνια. Ανάμεσα σε εικόνες της Αγίας Αικατερίνης, του Αγίου Γεωργίου και άλλων αγίων ξεχωρίζουν ο Μυστικός Δείπνος, ο Γάμος στην Κανά και μια σπάνια εικόνα της Αγίας Άννας που θηλάζει την Παναγία.
Πολύ κοντά στο διάσημο Ελαφονήσι βρίσκεται η Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσοσκαλίτισσας. Το κατάλευκο μοναστήρι είναι κτισμένο ψηλά, επάνω σε έναν μεγάλο βράχο, ύψους 35 μέτρων, προσφέροντας μοναδική θέα προς το Λιβυκό Πέλαγος. Σύμφωνα με την παράδοση, το ένα από τα 90 σκαλιά, σκαμμένα στο πέτρωμα, που οδηγούν στη κορυφή της Μονής Παναγίας Χρυσοσκαλίτισσας, είναι φτιαγμένο από χρυσό, αλλά αυτό το χρυσό σκαλοπάτι μπορούν να το δουν μόνον οι αναμάρτητοι. Αυτός λέγεται πως είναι ο λόγος που το μοναστήρι ονομάστηκε «Χρυσοσκαλίτισσα». Η παράδοση αναφέρει πως η εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου βρέθηκε σε κόγχη του βράχου από έναν γεωργό που έβλεπε σαν όραμα φλόγα καντηλιού τα βράδια στο σημείο. Η εικόνα κρύφτηκε εδώ πιθανότατα την εποχή της Εικονομαχίας (726-842). Το μοναστήρι ήταν ανδρικό μέχρι το 1940, όταν εδώ εγκαταστάθηκε γυναικεία αδελφότητα. Κατά τα χρόνια της Κατοχής οι μοναχές εκδιώχθηκαν και στη μονή εγκαταστάθηκε γερμανικό φυλάκιο. Από το 1944 η μονή γίνεται και πάλι ανδρική. Το καθολικό της μονής είναι αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα και στην Κοίμηση της Θεοτόκου, η εικόνα της οποίας λέγεται ότι έχει γίνει πριν από 1.000 χρόνια. Το μοναστήρι εορτάζει στις 15 Αυγούστου.
Μόλις πέντε χιλιόμετρα από την Ιερά Μονή Χρυσοσκαλίτισσας συναντούμε το πανέμορφο Ελαφονήσι. Το Ελαφονήσι βρίσκεται στο νοτιοδυτικότερο άκρο του Νομού Χανίων και παρά το όνομά του είναι κάτι μεταξύ νησιού και χερσονήσου. Το τοπίο είναι εξωτικό, οι μικρές νησίδες με την πολύ ψιλή λευκή αμμουδιά να ροζίζει σε αρκετά σημεία, σβήνουν αρμονικά στο ζεστό Λιβυκό Πέλαγος, σχηματίζοντας μια λιμνοθάλασσα με τιρκουάζ αβαθή νερά.
Το Ελαφονήσι είναι τόπος ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και έχει χαρακτηριστεί ως προστατευόμενη περιοχή, ενταγμένη στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Περιοχών NATURA. Επιστροφή στο ξενοδοχείο μας στα Χανιά. Δείπνο. Διανυκτέρευση.

4Η ΗΜΕΡΑ: ΛΙΜΝΗ ΚΟΥΡΝΑ - ΜΟΝΗ ΠΡΕΒΕΛΗΣ - ΡΕΘΥΜΝΟ - ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ (ΜΙΚΡΗ ΠΑΝΑΓΙΑ) - ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ (ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΝΑΓΙΑ) - Ι. ΜΟΝΗ ΑΡΚΑΔΙΟΥ - ΑΝΩΓΕΙΑ - ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Μετά το πρωινό μας αναχωρούμε για την περίφημη Λίμνη Κουρνά, τη μοναδική λίμνη γλυκού νερού σε ολόκληρη την Κρήτη. Η λίμνη Κουρνά στην αρχαιότητα ήταν γνωστή με το όνομα Κορησία, αλλά αργότερα πήρε το σημερινό όνομά της, που έχει αραβικές ρίζες. Βρίσκεται περίπου 4 χλμ. μακριά από τη Γεωργιούπολη στον Νομό Χανίων, σε μια πολύ όμορφη τοποθεσία, σε ένα κοίλωμα ανάμεσα σε λόφους. Η λίμνη έχει μέγιστο μήκος 1.087 μέτρα και μέγιστο πλάτος 880 μέτρα. Καλύπτει έκταση 579 στρεμμάτων, έχει μέγιστο βάθος 22,5 μέτρα, ενώ βρίσκεται περίπου 20 μέτρα ψηλότερα από τη θάλασσα.
Στην λίμνη Κουρνά υπάρχουν δύο πηγές στη νοτιοανατολική όχθη, από τις οποίες η μία, το Μάτι ή Αμάτι όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, είναι ορατή κατά τα τέλη του καλοκαιριού. Η λίμνη τροφοδοτείται από τα νερά που κατεβάζουν τα γειτονικά βουνά και οι λόφοι, των οποίων την υπόγεια ροή διακόπτουν τα πετρώματα της περιοχής και δεν επιτρέπουν να συνεχίσουν την πορεία τους μέχρι τη θάλασσα.
Η λίμνη Κουρνά αλλά και ο περιβάλλων χώρος της προστατεύονται από τη Natura 2000. Η λίμνη αποτελεί σημαντικό υδροβιότοπο, καθώς εδώ υπάρχουν νερόκοτες και πάπιες, χέλια, νερόφιδα και ένα σπάνιο είδος δίχρωμης χελώνας, με βούλες στο καβούκι της, ενώ κατά καιρούς εμφανίζονται στη λίμνη ερωδιοί και κορμοράνοι.
Σε απόσταση 37 χλμ. νοτίως του Ρεθύμνου συναντούμε την περίφημη Ιερά Μονή της Πρέβελης, σε μια πανέμορφη φυσική τοποθεσία, στις δυτικές πλαγιές του Μεγάλου Ποταμού (Κουρταλιώτικο Φαράγγι) και του φοινικοδάσους της περιοχής. Υπάρχουν εδώ δύο ξεχωριστά μοναστήρια σε απόσταση 1,7 χλμ. μεταξύ τους: η Κάτω Μονή του Προδρόμου και η Πίσω Μονή του Θεολόγου.
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς κτίστηκε η μονή, υπάρχουν ωστόσο ενδείξεις ότι υπήρχε ένα μικρό μοναστήρι τον 10ο αιώνα στην Κάτω Μονή. Σύμφωνα με την παράδοση, το όνομά του μοναστηριού οφείλεται σε κάποιον φονιά του 17ου αιώνα από τα Πρεβελιανά του Ηρακλείου, που εγκαταστάθηκε σε παλαιότερο μοναστήρι του 16ου αιώνα. Σύμφωνα με άλλη θεωρία, το μοναστήρι πήρε το όνομά του από τον Ακάκιο Πρέβελη, ο οποίος το ανακαίνισε κατά το έτος 1670.
Το πρώτο συγκρότημα, η Κάτω Μονή του Προδρόμου, είναι ερειπωμένο. Βρίσκεται κοντά στον Μεγάλο Ποταμό και στην καμαρωτή γέφυρα της περιοχής και αποτελείται από ένα ακανόνιστο σύνολο κτιρίων, με μια κεντρική αυλή, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, ενώ τριγύρω συναντούμε
το ηγουμενείο, τα κελιά, την τράπεζα, το μαγειρείο, τα διάφορα εργαστήρια, το ελαιοτριβείο, τις αποθήκες
κ.λπ. Το μοναστήρι γνώρισε άνθηση, καθώς οι τριγύρω εκτάσεις ήταν ιδανικές για καλλιέργεια και κτηνοτροφία. Παρ’ όλα αυτά εγκαταλείφθηκε, καθώς καταστράφηκε και λεηλατήθηκε επανειλημμένα από τους διάφορους κατακτητές που πέρασαν από εδώ. Η Πίσω Μονή του Θεολόγου είναι κτισμένη στο πετρώδες φρύδι του υψώματος Μεσοκορφή, σε υψόμετρο 170 μέτρων, και προσφέρει καταπληκτική θέα στη θάλασσα. Η μονή αυτή λειτουργεί έως τις μέρες μας κανονικά ως ανδρικό μοναστήρι. Το συγκρότημα του μοναστηριού είναι κτισμένο σε σχήμα Π και στο κέντρο του υπάρχει το δίκλιτο καθολικό, αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, με υπέροχο τέμπλο, και στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Γύρω από τον ναό υπάρχουν διάφορα κτίσματα της μονής, το ηγουμενείο, το σκευοφυλάκιο, η τράπεζα, το φουρνόσπιτο, το τυροκέλι, το κηροκέλι, πλούσια βιβλιοθήκη, τα κελιά των μοναχών, το κοιμητήριο κ.λπ.
Πολλά από τα ιερά κειμήλια (άμφια, ιερά σκεύη, Ευαγγέλια, εικόνες κ.λπ.) εκτίθενται στο μουσείο της μονής.
Μεγάλος αριθμός εικόνων το διάστημα μεταξύ 16ου και 20ού αιώνα σώζεται από την Πίσω Μονή, την Κάτω Μονή και τα διάφορα ξωκλήσια του μοναστηριού.
Η Πρέβελη έχει συνδέσει το όνομά της με τη συμμετοχή των μοναχών της στους απελευθερωτικούς αγώνες της Κρήτης, κατά την Τουρκοκρατία αλλά και τη γερμανική κατοχή. Η Μονή της Πρέβελης είναι γνωστή επίσης για τον Τίμιο Σταυρό που βρίσκεται στον ναό της, ο οποίος θεωρείται θαυματουργός. Ο Σταυρός, αφιέρωμα του ηγουμένου Εφραίμ Πρέβελη, φέρει κομμάτι Τιμίου Ξύλου στη βάση του και προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη. Η παράδοση αναφέρει πως κατά τη μάχη στις Αμουργέλες Ηρακλείου, το έτος 1823, ο Σταυρός έπεσε στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι τον πούλησαν σε Γενοβέζους πειρατές. Όταν το φθινόπωρο του ίδιου έτους εκείνοι παρέπλεαν κοντά στη λίμνη, το πλοίο τους σταμάτησε απότομα παρά τον ούριο άνεμο. Για τρεις μέρες το πλοίο δεν μπορούσε να συνεχίσει την πορεία του και μπόρεσε να πλεύσει ξανά μόνον όταν παρέδωσαν τον Σταυρό στους μοναχούς της μονής. Λέγεται επίσης πως όταν οι ναζί αιχμαλώτισαν τους μοναχούς, το 1941, άρπαξαν και τον Σταυρό. Αναγκάστηκαν, ωστόσο, να τον επιστρέψουν την παραμονή της εορτής του, όταν το αεροπλάνο στο οποίο τον είχαν τοποθετήσει δεν μπορούσε να απογειωθεί για τη Γερμανία. Μόλις οι Γερμανοί παρέδωσαν τον Τίμιο Σταυρό, το αεροπλάνο μπόρεσε να πετάξει.
Γεμάτοι υπέροχες εικόνες από την Ιερά Μονή Πρέβελης, φτάνουμε σε μία από τις ωραιότερες πόλεις της Ελλάδος, με έντονο μεσαιωνικό και αναγεννησιακό χρώμα, το Ρέθυμνο. Αφού περπατήσουμε στο πανέμορφο παλιό ενετικό λιμάνι του Ρεθύμνου, θα επισκεφθούμε τον Ναό της Παναγίας των Αγγέλων, ή «Μικρή Παναγία» όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι για την ξεχωρίσουν από τη «Μεγάλη Παναγία», τον μητροπολιτικό ναό της πόλης.
Ο ναός της «Κυρίας των Αγγέλων» βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την κρήνη Ριμόντι, μέσα στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου. Η «Κυρία των Αγγέλων» είναι κτίσμα
του τέλους της Ενετοκρατίας και κατασκευάστηκε από το τάγμα των Δομινικανών, ήταν δε αρχικά αφιερωμένη στη Μαρία Μαγδαληνή.
Οι Τούρκοι τη μετέτρεψαν σε τζαμί, ενώ από το 1917 λειτουργεί ως ορθόδοξη εκκλησία αφιερωμένη στην «Κυρία των Αγγέλων», την Παναγία. Η ίδρυση του ναού ανάγεται στον 16ο αιώνα και ανήκει στον τύπο του ελεύθερου σταυρού με τρούλο.
Συνεχίζουμε για τον μεγαλύτερο ναό της πόλης: Ο Μητροπολιτικός Ναός του Ρεθύμνου, αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου, βρίσκεται και αυτός στην
παλιά πόλη του Ρεθύμνου. Στη θέση του σημερινού, λαμπρού Ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου προϋπήρχε από την περίοδο της Ενετοκρατίας παλαιός, μικρότερος ναός. Ο ναός εκείνος παραχωρήθηκε στους ελάχιστους χριστιανούς της πόλης μετά την κατάκτηση του Ρεθύμνου από τους Τούρκους, κατά το έτος 1646. Ο επίσκοπος Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, Καλλίνικος Νικολετάκης, αποφάσισε το 1844 να κατεδαφιστεί ο μικρός εκείνος ναός και να ανεγερθεί στη θέση του νέος, μεγαλύτερος. Ο ρυθμός του νέου ναού ήταν βασιλική τρίκλιτη ξυλόστεγη χωρίς τρούλο, πανομοιότυπος με αυτόν του Αγίου Γεωργίου στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
Ο ναός όμως εκείνος μετά τους βομβαρδισμούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου υπέστη ανεπανόρθωτες ζημιές και έτσι το 1956 στη θέση του ανεγέρθη ο σημερινός μητροπολιτικός ναός, με πρότυπο τον Ναό της Ευαγγελιστρίας της Τήνου.
Στο τέμπλο του ναού υπάρχουν υπέροχες εικόνες, με έντονα δυτικά στοιχεία, όπως η «Κυρία των Αγγέλων» (έργο του 1856), ο Χριστός Μέγας Αρχιερεύς (έργο του 1875), ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, η Σύναξις των Δώδεκα Αποστόλων (έργα του 1859) και άλλες.
Είκοσι τρία χιλιόμετρα ανατολικά του Ρεθύμνου, κοντά στο χωριό Αμνάτος, βρίσκεται το πιο ιστορικό μοναστήρι ολόκληρης της Κρήτης: Η Ιερά Μονή Αρκαδίου. Χτισμένη πάνω από ένα εύφορο υψίπεδο με αμπελώνες, ελαιώνες, κυπαρίσσια και πεύκα και σε υψόμετρο 500 μέτρων, η μονή βρίσκεται σε ένα ειδυλλιακό τοπίο, δίπλα στο όμορφο Αρκαδιώτικο Φαράγγι και ανάμεσα σε πολλά γραφικά ξωκλήσια. Παρότι δεν γνωρίζουμε την ακριβή ημερομηνία ιδρύσεως του μοναστηριού, πιθανολογείται πως ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Αρκάδιο κατά τον 12ο αιώνα ή, κατά μία άλλη εκδοχή, από κάποιον μοναχό Αρκάδιο, στον οποίο οφείλεται και το όνομα της μονής. Το μοναστήρι γρήγορα γνώρισε άνθηση και απέκτησε προνόμια. Μετά την άλωση της Κρήτης, το 1669, ο Πορθητής Πασάς απαγόρευσε να χτυπούν καμπάνες σε όλες τις εκκλησίες και στα μοναστήρια του νησιού. Ο τότε ιεροδιάκονος της Μονής Αρκαδίου, Νεόφυτος Πατελάρης, ο οποίος ήταν τουρκομαθής, έσπευσε με δώρα στον Πορθητή και τον παρακάλεσε να επιτρέψει τουλάχιστον τη χρήση της καμπάνας του Αρκαδίου. Ο Πορθητής, δεχόμενος τα δώρα και εκτιμώντας τον ιεροδιάκονο, επέτρεψε την κατ’ εξαίρεση χρήση της καμπάνας στο Αρκάδι, γι’ αυτό η μονή ονομαζόταν και «Τσανλί Μαναστίρ»: «Ζωντανό Μοναστήρι», δικαιούχος κώδωνας. Μάλιστα δόθηκε και ιδιαίτερη φρουρά για τη μονή, που διέμενε στο παρακείμενο χωριό Αμνάτο.
Στο βορειοδυτικό τμήμα του περίβολου διατηρούνται τα ερείπια του αρχικού ναού του μοναστηριού που ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Κωνσταντίνο. Το νέο καθολικό είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος (το ένα κλίτος) και στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη (το έτερο κλίτος) και, σύμφωνα με επιγραφή
του κωδωνοστασίου, ανεγέρθη το 1587. Πληθώρα στοιχείων της αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής μαρτυρούν επιρροές από την εποχή της βενετικής κυριαρχίας της Κρήτης. Το μοναστήρι περιβάλλεται με
ισχυρό τείχος που το έκανε απόρθητο για τους εχθρούς, ενώ αυτή η πλούσια οχύρωσή του φαίνεται πως υπήρξε καθοριστική για τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε η μονή στους αγώνες του κρητικού λαού για ανεξαρτησία. Πολλά ιστορικά τουρκικά και ελληνικά έγγραφα αναφέρονται στη ζωή και στις περιπέτειες του μοναστηριού που διέτρεφε και απέκρυπτε
καταζητούμενους, παρείχε παιδεία, ενίσχυε ηθικά ολόκληρη την περιοχή και προσέφερε ηγεσία στα ταραγμένα εκείνα χρόνια των εθνικών αγώνων.
Το Αρκάδι έγινε το ιερό σύμβολο των αγώνων των Κρητικών για την ελευθερία, ενώ εδώ έγινε και το τραγικό ολοκαύτωμα του 1866, που άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση του νησιού το 1898. Στις 6 Νοεμβρίου του 1866 έξω από το μοναστήρι καταφθάνει ο Μουσταφά Πασάς με 15.000 Τούρκους, Αλβανούς, Αιγυπτίους και Τουρκοκρητικούς και ισχυρό πυροβολικό, αποφασισμένος να καταπνίξει την κρητική επανάσταση που είχε ξεσπάσει. Στη μονή βρίσκονταν 966 άνθρωποι, από τους οποίους μόνο 250 μπορούσαν να πολεμήσουν.
Οι Οθωμανοί, παρά τις λυσσαλέες επιθέσεις τους, δεν καταφέρνουν να καταλάβουν τη μονή και αναγκάζονται να ζητήσουν ενισχύσεις, καθώς και τη μεταφορά ενός μεγάλου κανονιού από το Ρέθυμνο. Την επομένη κατορθώνουν να γκρεμίσουν το δυτικό τείχος της μονής και εισβάλλουν στο μοναστήρι, αρχίζοντας τη μεγάλη σφαγή.
Εξαντλημένοι οι πολιορκημένοι και με βέβαιο τον θάνατο, κλείνονται στην πυριτιδαποθήκη, ομού πολεμιστές και γυναικόπαιδα, και πυροδοτούν τα βαρέλια με το μπαρούτι. Η μονή καταστρέφεται σχεδόν ολοκληρωτικά, ενώ βρίσκουν τον θάνατο πολλοί Έλληνες αλλά και πολλοί από τους Οθωμανούς εισβολείς. Αμέσως μετά οι επιτιθέμενοι όρμησαν και κατέσφαξαν όσους είχαν διασωθεί, ενώ έκαψαν τον ναό και λεηλάτησαν τα ιερά κειμήλια.
Ο κρότος της τεράστιας έκρηξης λέγεται ότι ακούστηκε μέχρι το Ηράκλειο. Από τους Έλληνες που βρίσκονταν στη μονή μόνο τρεις ή τέσσερις κατόρθωσαν να διαφύγουν, ενώ περίπου 100 πιάστηκαν αιχμάλωτοι.
Το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου συγκίνησε την παγκόσμια χριστιανική κοινή γνώμη, όπως είχε συμβεί και με την Καταστροφή των Ψαρών και την Έξοδο του Μεσολογγίου, και ένα νέο κύμα φιλελληνισμού δημιουργήθηκε στην Ευρώπη. Ξένοι εθελοντές έσπευσαν να ενισχύσουν από κοντά την επανάσταση, ενώ σημαντικές ήταν και οι χρηματικές συνεισφορές από τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Η UNESCO έχει χαρακτηρίσει σήμερα το Αρκάδι Ευρωπαϊκό Μνημείο Ελευθερίας.
Σκαρφαλωμένο στις πλαγιές του Ψηλορείτη, και σε υψόμετρο 700 μέτρων, βρίσκεται το πιο ξακουστό χωριό του Ρεθύμνου, τα Ανώγεια. Το χωριό απέχει 52 χλμ. από το Ρέθυμνο και περίπου 36 χλμ. από το Ηράκλειο και είναι σκαρφαλωμένο στη ράχη του υψώματος που ονομάζεται Αρμί (Κορυφογραμμή). Το όνομά του οφείλεται στην τοποθεσία που είναι κτισμένο, δηλαδή σε ανώγειο μέρος: άνω+γαία. Η μουσική, η λαϊκή τέχνη και η κρητική παράδοση είναι τα στοιχεία που μένουν εδώ αναλλοίωτα στον χρόνο. Οι κάτοικοι των Ανωγείων, πολλοί ντυμένοι με τα παραδοσιακά κρητικά ρούχα, τα κρατούν ζωντανά από γενιά σε γενιά. Βρίσκουμε παντού εδώ τα περίφημα κρητικά υφαντά, ενώ ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει ρακή και κρητικά εδέσματα στα παραδοσιακά καφενεία. Τους καλοκαιρινούς μήνες η κεντρική πλατεία του Αγίου Γεωργίου είναι πάντα γεμάτη από κόσμο, ενώ διοργανώνονται μουσικές παραστάσεις. Τα Ανώγεια συνδέονται έντονα με την κρητική μουσική παράδοση. Από εδώ κατάγονται αγαπημένοι Κρητικοί μουσικοί, ο Νίκος Ξυλούρης, ο Ψαραντώνης, οι Σκουλάδες και ο Λουδοβίκος των Ανωγείων.Άφιξη στο Ηράκλειο.  Τακτοποίηση στο ξενοδοχείο μας. Δείπνο. Διανυκτέρευση.

5Η ΗΜΕΡΑ: Ι. ΜΟΝΗ ΣΑΒΒΑΤΙΑΝΩΝ - Ι. ΜΟΝΗ ΒΡΟΝΤΗΣΙΟΥ - Ι. ΜΟΝΗ ΒΑΛΣΑΜΟΝΕΡΟΥ - ΜΑΤΑΛΑ - Ι. ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΑΛΥΒΙΑΝΗΣ – ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Μετά το πρωινό μας αναχωρούμε για μια ιδιαίτερη μονή. Σε μια πανέμορφη, κατάφυτη και καλά κρυμμένη περιοχή, κοντά στο χωριό Ρογδιά, σε απόσταση περίπου 20 χλμ. δυτικά του Ηρακλείου, βρίσκεται η Ιερά Μονή Σαββατιανών (ή Σαββαθιανών). Η μονή είναι ένα από τα λίγα εναπομείναντα μοναστήρια που υπήρξαν στην περιοχή κατά την Ενετοκρατία. Το μοναστήρι είναι κτισμένο σε υψόμετρο 440 μέτρων, σε μια φυσικά οχυρή θέση, πιθανότατα για να προσφέρει προστασία στους μοναχούς από τις ληστρικές επιδρομές των πειρατών πριν από την περίοδο της Ενετοκρατίας. Παίρνοντας ο επισκέπτης το πνιγμένο στη βλάστηση μονοπάτι που ξεκινά από την είσοδο της μονής φτάνει στο μοναστήρι.
Ο σπηλαιώδης Ναός του Αγίου Αντωνίου βρίσκεται πολύ κοντά στη μονή, σε απόσταση μόλις 200 μέτρων. Εικάζεται πως κατά το παρελθόν λειτουργούσε ως ξεχωριστό μοναστήρι, ενώ έχει και ένα δεύτερο νεότερο κλίτος, αφιερωμένο στον Άγιο Σάββα. Η πρόσβαση γίνεται από ένα πανέμορφο μονοπάτι με μια πετρόκτιστη γέφυρα. Το καθολικό της Μονής των Σαββατιανών είναι σχετικά νέο και είναι αφιερωμένο στο Γενέσιο της Θεοτόκου και στους Σαράντα Μάρτυρες. Στους χώρους της μονής υπάρχουν, επίσης, το κοιμητήριο, το οστεοφυλάκιο, ένας παλαιός μύλος, τα κελιά των μοναχών, η τραπεζαρία των ξένων, το παλιό αρχονταρίκι και το παλαιό υδραγωγείο της μονής. Το μοναστήρι είναι γυναικείο και είναι πολύ γνωστό για τα υψηλής ποιότητας ιερατικά άμφια, τα οποία κατασκευάζουν οι μοναχές στους κρητικούς αργαλειούς, όπως επίσης και αλλά κρητικά κεντήματα. Στο μοναστήρι φυλάσσεται η περίφημη εικόνα «Μέγας ει Κύριε» του Ιωάννη Κορνάρου, αντίγραφο της οποίας υπάρχει στη Μονή Τοπλού. Η εικόνα έως το 1991, όταν η Αρχαιολογική Υπηρεσία καθάρισε μια κατάμαυρη εικόνα και αποκαλύφθηκε η παλιά αγιογραφία, θεωρείτο χαμένη.
Επόμενος σταθμός μας, η Ιερά
Μονή Βροντησίου. Σαράντα εννέα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, ανάμεσα στα χωριά Ζαρός και Βορίζια, και κοντά στο Βοριζιανό Φαράγγι, σε μια περιοχή με πανοραμική θέα στα Βορίζια και στον Κάμπο της Μεσαράς, βρίσκεται ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια στην Κρήτη. Η μονή είναι αφιερωμένη στον Άγιο Αντώνιο και το όνομά της πιθανότατα το έχει πάρει από τον ιδρυτή της. Το μοναστήρι θεωρείται πως αρχικά αποτελούσε μετόχι της κοντινής Μονής Βαλσαμόνερου, αλλά αργότερα γνώρισε τέτοια άνθηση που εξελίχθηκε σε ένα από τα σπουδαιότερα μοναστικά κέντρα της Κρήτης. Οι τοιχογραφίες του καθολικού είναι του 14ου αιώνα, με επιρροές από την παλαιολόγεια Αναγέννηση, αναδεικνύοντας την ποιότητα της καλλιτεχνικής έκφρασης που είχε αναπτυχθεί στη μονή. Η παράδοση μάλιστα θέλει τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο και τον Μιχαήλ Δαμασκηνό, τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Κρητικής Σχολής της Αγιογραφικής Τέχνης, να έχουν ζήσει στο Βροντήσι. Το καθολικό της μονής είναι δίκλιτο, αφιερωμένο στον Άγιο Αντώνιο και στον Άγιο Θωμά. Το κωδωνοστάσιο με τον πύργο αποτελεί ανεξάρτητο οικοδόμημα, εξαίρετο δείγμα ενετικής αρχιτεκτονικής. Στο νότιο κλίτος διασώζονται τοιχογραφίες με το Δείπνο στους Εμμαούς, τις παραστάσεις των Μηνολογίων, την Κοινωνία των Αποστόλων και τον Άγιο Συμεών τον Θεοδόχο που κρατά στην αγκαλιά του τον Ιησού που εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη. Στον ναό φυλάσσεται και η εικόνα της «Αμπέλου», έργο του Κρητικού ζωγράφου Αγγέλου, του 16ου αιώνα. Η μονή, που κατά το παρελθόν είχε φρουριακή αρχιτεκτονική, διαθέτει και ένα εντυπωσιακό κτίσμα που αντανακλά την αλλοτινή αίγλη της, την ανάγλυφη κρήνη του 15ου αιώνα, η οποία αναπαριστά τον Αδάμ και την Εύα, έχει τέσσερις φιγούρες στα πόδια της που ρέουν νερό, οι οποίες συμβολίζουν τους τέσσερις ποταμούς της Εδέμ. Η κρήνη θεωρείται το ωραιότερο δείγμα επαρχιακής κρήνης στην Κρήτη, γι’ αυτό και οι Τούρκοι ονόμαζαν το Βροντήσι «Σαντριβανλί Mαναστίρ».
Κοντά στα Βορίζια, στις νότιες πλαγιές του Ψηλορείτη και περίπου 6,5 χλμ. από το Μοναστήρι του Βροντησίου, βρίσκουμε την Ιερά Μονή του Βαλσαμόνερου.
Το μοναστήρι κτίστηκε κατά πάσα πιθανότητα κατά τα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας, ενώ σήμερα σώζεται μόνον ο ναός του. Τα χρόνια της Ενετοκρατίας η μονή ήταν γνωστή ως Οδηγήτρια του Βαλσαμόνερου, ενώ σήμερα ως Άγιος Φανούριος του Βαλσαμόνερου.
Το παλιό καθολικό του μοναστηριού θεωρείται χριστιανικό μνημείο στη Κρήτη, λόγω των πολλών τοιχογραφιών του και της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής του. Η μονή υπήρξε σπουδαίο κέντρο ανάπτυξης και δημιουργίας νέων καλλιτεχνικών τάσεων τις τελευταίες δεκαετίες του 15ου αιώνα. Το καθολικό αποτελείται από τρία κλίτη. Το βορειότερο και παλαιότερο είναι αφιερωμένο στην Παρθένο Μαρία και είναι γνωστό ως Θεοτόκος Οδηγήτρια, το δεύτερο είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη και το τρίτο -το οποίο είναι κάθετο προς τα άλλα δύο- είναι αφιερωμένο στον Άγιο Φανούριο. Πολύ ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες βρίσκουμε και στα τρία κλίτη, αλλά ιδιαιτέρως στο κλίτος του Αγίου Ιωάννου, με σκηνές από το Μυστικό Δείπνο, το Πάθος του Ιησού, τη Σταύρωση και τον Επιτάφιο, όλα έργα του 15ου αιώνα, μεταξύ 1400-1430. Ο φημισμένος αγιογράφος Άγγελος ο Κρης εργάστηκε στη μονή και έργα του φυλάσσονται σήμερα στο Βροντήσι.
Η τουρκική κατάκτηση της Κρήτης έφερε και την καταστροφή της μονής τον 17ο αιώνα και σήμερα είναι ακατοίκητη.
Στη δυτική ακτή της επαρχίας Πυργιωτίσσης του Νομού Ηρακλείου βρίσκεται ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό και μία από τις διασημότερες παραλίες της Κρήτης. Τα περίφημα Μάταλα κατοικούνταν από την αρχαιότητα, ενώ έγιναν διάσημα ως τόπος παραμονής των χίπηδων τις δεκαετίες ’60 και ’70.
Στην απόκρημνη ακτή του χωριού υπάρχουν τεχνητοί σπηλαιώδεις χώροι, λαξευμένοι στον βράχο. Μερικοί από αυτούς έχουν κλίμακες, δωμάτια, παράθυρα και προστώα. Φαίνεται πως κατά το παρελθόν οι χώροι αυτοί χρησιμοποιήθηκαν ως κατοικίες, ενώ οι κλίνες ομοιάζουν με τους τάφους των Ετρούσκων, εικάζεται μάλιστα πως χρησιμοποιήθηκαν ως τάφοι κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Οι λαξεμένες σπηλιές στα βράχια της παραλίας στα Μάταλα έγιναν όμως ξακουστές σε ολόκληρο το κόσμο όταν το κίνημα των χίπις τη δεκαετία του ’60 αναπτύχθηκε ως αντικουλτούρα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο Ηνωμένο Βασίλειο και διαδόθηκε σε όλες τις δυτικές χώρες.
Τα Μάταλα ήταν ένα μικρό ψαροχώρι κατά το παρελθόν, ενώ σήμερα ζει κυρίως από τον τουρισμό.
Περίπου 60 χιλιόμετρα νοτίως του Ηρακλείου, κοντά στις Μοίρες και στο χωριό Καλύβια, βρίσκεται η Ιερά Μονή της Παναγίας της Καλυβιανής. Το μοναστήρι κτίστηκε επάνω στα ερείπια παλαιότερης ανδρικής μονής που υπήρχε εδώ από το 961 έως το 1204 και
ήταν αφιερωμένο στην
Παναγία. Το 1873 Ο Ματθαίος Μιχελινάκης βρίσκει την εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο παρεκκλήσι της παλαιάς μονής μέσα στα κτήματα του Τούρκου Χουσεΐν Βραζερζαδέ. Οι Χριστιανοί ζητούν και αγοράζουν έπειτα από μεγάλες περιπέτειες και διαμάχες με τους Τούρκους την έκταση για να κτίσουν το μοναστήρι. Στο συγκρότημα της Καλυβιανής συναντούμε τον παλαιό ναό αλλά και τον νεότερο μεγάλο ναό
που κτίστηκε το 1924 και φιλοξενεί την παλαιά εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε το 1873. Ο νεότερος ναός είναι τρίκλιτος.
Τα κλίτη είναι αφιερωμένα στο Γενέσιον της Θεοτόκου, στον Ευαγγελισμό και στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Στο μοναστήρι επίσης ανήκει ο Ναός του Οσίου Χαραλάμπους, ο οποίος ασκήτευε στη μονή, και εορτάζει στις 23 Αυγούστου. Το Μοναστήρι της Καλυβιανής προσφέρει τεράστιο κοινωνικό έργο και στεγάζει πολλά φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Ο μητροπολίτης Τιμόθεος Παπουτσάκης δημιούργησε μια χριστιανική πολιτεία με κέντρο το μοναστήρι, κτίζοντας
το 1956-1958 μια σειρά ιδρυμάτων. Μεταξύ αυτών, ορφανοτροφείο, γηροκομείο, ίδρυμα νεανίδων, οικοκυρική σχολή, νηπιαγωγείο, δημοτικό σχολείο, κατασκηνώσεις, τυπογραφείο, εργαστήρια υφαντικής, πλεκτικής, ιεροραπτικής κ.ά.
Επιστροφή στο Ηράκλειο. Δείπνο. Διανυκτέρευση.

6Η ΗΜΕΡΑ: I. M. TΟΠΛΟΥ - ΒΑΙ - ΆΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ - ΕΛΟΥΝΤΑ – ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑ – ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Μετά το πρωινό μας αναχωρούμε για ένα από τα πιο ξακουστά μοναστήρια της Ελλάδος: την Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Τοπλού.
Κτισμένη κατά τον 14ο αιώνα στη βορειοανατολική άκρη της Κρήτης, περίπου 10 χιλιόμετρα ανατολικά της Σητείας και 6 χλμ. από το Παλαίκαστρο, στον δρόμο προς το περίφημο φοινικόδασος Βάι, η Ιερά Μονή Τοπλού (ή Μονή της Παναγίας Ακρωτηριανής όπως λεγόταν κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της, λόγω της θέσης της δίπλα στο Ακρωτήριο Σίδερο) αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα και ομορφότερα μοναστήρια ολόκληρης της Μεγαλονήσου. Μέσα σε ένα σχεδόν έρημο και τραχύ τοπίο στέκει επιβλητικό το μοναστήρι, με το πανύψηλο καμπαναριό του, σαν φρούριο σχεδόν, περιτριγυρισμένο από ψηλό τοίχο ύψους 10 μέτρων. Η Ιερά Μονή Τοπλού συμμετείχε ενεργά στους εθνικούς αγώνες της Κρήτης και ανά τους αιώνες της ιστορίας της υπέφερε συχνά από λεηλασίες και επιθέσεις. Το μοναστήρι λεηλατήθηκε και καταστράφηκε από τους πειρατές το 1498, καθώς και από τους ιππότες της Μάλτας κατά το 1530. Οι Οθωμανοί σφάζουν τους μοναχούς το 1821, η μονή ερημώνεται και κειμήλια αμύθητης αξίας λεηλατούνται. Το μοναστήρι καταστρέφεται ξανά το 1869 από τους Τούρκους, ως αντίποινα για τη συμμετοχή του μοναχού Μελχισεδέκ στην Επαναστατική Επιτροπή Σητείας. Το 1941 οι Γερμανοί συλλαμβά- νουν και εκτελούν τον ηγούμενο και τους μοναχούς της μονής, διότι λειτουργούσε εκεί ασύρματος για την επικοινωνία με τους Συμμάχους στο Κάιρο. Στη μονή σώζονται υπέροχες εικόνες του 15ου αιώνα, οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλο εικαστικό ενδιαφέρον, καθώς καταδεικνύουν τα στάδια ανάπτυξης και εξέλιξης της Αγιογραφικής Σχολής της Κωνσταντινουπόλεως, που επηρέασε άμεσα και την Κρητική Τέχνη.
Κάποιες από τις ανεκτίμητες εικόνες που μπορεί να δει κανείς σήμερα στη μονή είναι τα έργα του Ιωάννου Κορνάρου «Μέγας ει Κύριε και Θαυμαστά τα έργα Σου» του 1770, το «Ρόδον το Αμάραντον» του 1771 και η «Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια». Εκτός από τις μοναδικές εικόνες, στο μοναστήρι εκτίθενται πολύτιμα αντικείμενα εκκλησιαστικής τέχνης, Ευαγγέλια, αρχιερατικά άμφια, αργυροεπίχρυσοι σταυροί, πατριαρχικά σιγίλια, καθώς και σουλτανικά φιρμάνια, επαναστατικά λάβαρα, σφραγίδες κ.ά.
Σήμερα η μονή είναι πολύ γνωστή και για την παραγωγή εξαιρετικών προϊόντων βιολογικής καλλιέργειας, όπως λάδι, κρασί και ρακί, που φέρουν την ονομασία «Τοπλού». Η Ιερά Μονή Τοπλού πανηγυρίζει στις 26 Σεπτεμβρίου, στη Μετάσταση του Αγίου Θεολόγου και Ευαγγελιστού Ιωάννου.
Το Φοινικόδασος Βάι αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα στην Κρήτη και μια από τις πιο όμορφες και ιδιαίτερες τοποθεσίες σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου. Το Βάι βρίσκεται σε απόσταση 24 χλμ. ανατολικά της Σητείας και περίπου 6 χλμ. από το Παλαίκαστρο, ενώ απέχει μόλις 8 χιλιόμετρα από τη Μονή Τοπλού. Η περιοχή πήρε το όνομά της από την ελληνική λέξη «βάγια» που είναι το όνομα για τα φοινικόδεντρα. Το κλίμα στην περιοχή είναι θερμό και ξηρό, ενώ το φοινικόδασος παρουσιάζει ενδιαφέρον και από άποψη βιοποικιλότητας, καθώς πολλά αποδημητικά πουλιά σταματούν εδώ στο ταξίδι τους προς και από την Αφρική.
Η παραλία είναι αμμώδης με χρυσή ψιλή άμμο και βότσαλα στο βόρειο άκρο της. Χιλιάδες επισκέπτες έρχονται κάθε χρόνο εδώ όχι μόνο για το πανέμορφο φοινικόδασος αλλά και για τη μεγάλη παραλία που απλώνεται εμπρός του.
Από τις αρχές του 1970 έως τις αρχές του 1980 το Βάι είχε γίνει τόπος μόνιμης κατασκήνωσης και είχε μετατραπεί σ ε έναν τεράστιο σκουπιδότοπο. Κατά τη δεκαετία του 1980, όμως, κηρύχθηκε προστατευόμενη περιοχή, καθαρίστηκε και σήμερα θεωρείται μία από τις ομορφότερες περιοχές όχι μόνο στην Κρήτη αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η παραλία μάλιστα φέρει Γαλάζια Σημαία. Παρότι το Βάι δεν είναι το μοναδικό φοινικόδασος στην Κρήτη, είναι το μεγαλύτερο και πιο εντυπωσιακό, μια και η παραλία του θυμίζει τροπική χώρα, με τα φοινικόδεντρα και το μικρό νησάκι στη μέση του όρμου. Το φοινικόδασος καταλαμβάνει μια έκταση περίπου 250 στρεμμάτων και είναι το μεγαλύτερο φοινικόδασος σε ολόκληρη την Ευρώπη. Διάφορες θεωρίες υπάρχουν για την ύπαρξη των φοινικόδεντρων στην Κρήτη. Σύμφωνα με την πιο γνωστή, Άραβες πειρατές ήρθαν κάποτε στο Βάι με τα πλοία τους και αφού έφαγαν τους χουρμάδες που είχαν φέρει από την πατρίδα τους, πέταξαν τα κουκούτσια στο χώμα. Λέγεται πως από τους χουρμάδες αυτούς φύτρωσαν 6.000 φοίνικες, από τους οποίους περίπου 4.500 υπάρχουν αυτήν τη στιγμή. Μια διαφορετική θεωρία θέλει το δάσος να δημιουργήθηκε με παρόμοιο τρόπο, όχι όμως από Άραβες πειρατές, αλλά από Φοίνικες ναυτικούς. Έχει ωστόσο αποδειχθεί επιστημονικά πως οι φοίνικες στο Βάι είναι ενδημικοί και ανήκουν στο είδος Phoenix Theophrasti. Φοίνικες, δε, υπάρχουν στην Κρήτη από τους αρχαίους χρόνους, κάτι που φανερώνουν ιστορικές πηγές, όπως τα κείμενα του Πλίνιου. Το φοινικόδασος στο Βάι προστατεύεται από τη Δασική Υπηρεσία, την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες σχετικές συμβάσεις. Είναι χαρακτηρισμένο ως «Αισθητικό Δάσος» και ως «ειδικά προστατευόμενη περιοχή», σύμφωνα με τη σύμβαση της Βαρκελώνης για τις προστατευόμενες περιοχές της Μεσογείου.
Συνεχίζουμε για μία από τις γραφικότερες πόλεις της Ανατολικής Κρήτης. Ο Άγιος Νικόλαος, πρωτεύουσα του Νομού Λασιθίου, είναι κτισμένος στη θέση του επινείου της Λατούς, μιας σημαντικής αρχαίας πόλης, σε στρατηγική θέση στον Κόλπο του Μεραμπέλλου.
Ο Άγιος Νικόλαος, μια μικρή πανέμορφη μα και κοσμοπολίτικη πόλη, έχει πληθυσμό περίπου 20.000 κατοίκων. Οι Κρητικοί αναφέρονται στην πόλη απλώς ως «Άγιος». Κατά τη βυζαντινή εποχή ήταν γνωστή ως Επισκοπή Καμάρας, αλλά ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη. Η σημερινή ονομασία της πόλης προέρχεται από τον βυζαντινό ναό που βρίσκεται δυτικά της πόλης και πιστεύεται πως της δόθηκε από τους Ενετούς κατά τον 16ο αιώνα. Καθώς οι Ενετοί ποτέ δεν έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στην ευρύτερη περιοχή του Λασιθίου, ο Άγιος Νικόλαος δεν οχυρώθηκε ποτέ με τείχος και παρέμεινε ένα μικρό ψαροχώρι, μέχρις ότου μεταφέρθηκε εδώ η πρωτεύουσα του νομού, στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο Άγιος Νικόλαος άρχισε να αναπτύσσεται τουριστικά ήδη από τη δεκαετία του 1960 και είναι σήμερα ένα δημοφιλές κοσμοπολίτικο θέρετρο, το οποίο προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες από ολόκληρο τον κόσμο. Η πόλη είναι γνωστή και για τη λίμνη Βουλισμένη, όπου σύμφωνα με τους αρχαίους μύθους λουζόταν η Αθηνά και η Άρτεμις, καθώς και για τα πανέμορφα νεοκλασικά κτίρια, κτισμένα περιμετρικά του μικρού λιμανιού της και στα ανηφορικά της δρομάκια. Άλλο ένα δημοφιλές σημείο του Αγίου Νικολάου, η παραλία Κιτροπλατεία, στα ανατολικά της λίμνης, κατά μήκος της οποίας υπάρχουν πλήθος ουζερί και καφέ με θέα τη θάλασσα.
Κτισμένη εκεί που κάποτε βρισκόταν η αρχαία μινωική πόλη Ολούς, μία από τις ισχυρότερες πόλεις της κρητικής αρχαιότητας, η μαγευτική Ελούντα υπήρξε κατά τη διάρκεια των αιώνων γνωστή με τα ονόματα Ολούς, Ολούντα, Αμύλκα, Χερσόνησος, Αμύκλοιον, Άλυγγος, Νάξος, Κολοκύθα Ολούς, Άξος, Όξα, Ταλλαίον Όρος και Κάδιστος. Η σημερινή πόλη της Ελούντας βρίσκεται 10 χιλιόμετρα βόρεια του Αγίου Νικολάου, κοντά στη βορειοδυτική πλευρά του Κόλπου του Μεραμπέλλου, στην άκρη της ειδυλλιακής λιμνοθάλασσας του Κόλπου του Κόρφου, η οποία σχηματίζεται ανάμεσα στη Χερσόνησο της Σπιναλόγκας και την Κρήτη. Η ακριβής θέση της αρχαίας Ολούντας τοποθετείται στην περιοχή του Πόρου, όπου δίπλα στις αλυκές έχουν εντοπιστεί ερείπια μιας βυθισμένης αρχαίας πόλης. Λέγεται πως εδώ βρισκόταν και το υπέροχο άγαλμα της Βριτομάρτιδος (κρητική εκδοχή της αρχαίας θεάς Αρτέμιδος), έργο του ξακουστού γλύπτη Δαιδάλου. Στην αρχαία πόλη λατρεύονταν επίσης ο Δίας και ο Άρης. Η πόλη γνώρισε μεγάλη ακμή από το εμπόριο ακονόπετρας, ενός πετρώματος που παραγόταν στα λατομεία της και χρησιμοποιείτο για τη λείανση μετάλλων. Ιστορικά στοιχεία αποδεικνύουν πως η Ολούς κατοικείτο κατά τη διάρκεια της Ελληνικής, της Ρωμαϊκής και της Βυζαντινής Περιόδου (824 μ.Χ.). Κατά τη 2η Βυζαντινή Περίοδο οι πειρατικές επιδρομές των Σαρακηνών -με αποδυναμωμένο τον βυζαντινό στόλο- είχαν καταστρεπτικές συνέπειες για όλες τις παραθαλάσσιες κρητικές πόλεις και οι κάτοικοι των περιοχών αυτών εξαναγκάστηκαν να μεταφερθούν στην ενδοχώρα. Ο Νικηφόρος Φωκάς κατά το έτος 961 απελευθερώνει την Κρήτη από τους Σαρακηνούς και οι Κρητικοί κτίζουν προς τιμή του τον Ναό του Αγίου Φωκά στη Χερσόνησο της Σπιναλόγκας, απέναντι από το νησάκι της Κολοκύθας. Κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας (1240-1210) κτίστηκε το φρούριο της Σπιναλόγκας για να προστατεύει όλο τον Κόλπο του Κόρφου. Η Ελούντα και το κανάλι του Πόρου καταστρέφονται από τους Τούρκους και η πόλη ερημώνει κατά το έτος 1898. Όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία) εξεδίωξαν οριστικά τους Τούρκους, οι κάτοικοι επιστρέφουν στην περιοχή και το κανάλι ξανανοίγει. H ήρεμη θάλασσα της Ελούντας χρησιμοποιήθηκε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου και έως το έτος 1939 ως λιμάνι ανεφοδιασμού και προσθαλάσσωσης των υδροπλάνων της αγγλικής εταιρείας Imperial. Όταν οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Ελούντα το 1941, τη μετατρέπουν σε ένα από τα ισχυρότερα οχυρά, ναρκοθετώντας τις ακτές ολόκληρης της περιοχής. Σήμερα η περιοχή της Ελούντας είναι ένα φημισμένο, παγκοσμίου εμβελείας, τουριστικό θέρετρο, με υπερπολυτελή και πανάκριβα ξενοδοχεία. Κάθε χρόνο επισκέπτονται την Ελούντα υπό άκρα μυστικότητα αρχηγοί κρατών και διεθνείς προσωπικότητες της παγκόσμιας πολιτικής, οικονομικής και καλλιτεχνικής ελίτ. Λέγεται μάλιστα πως η Ελούντα είναι η πρώτη περιοχή στην Ελλάδα σε προσγειώσεις ιδιωτικών ελικοπτέρων.
Η Ελούντα διαθέτει μερικά από τα ομορφότερα φυσικά τοπία στην Ελλάδα. Παλιοί πέτρινοι ανεμόμυλοι, ένα θαυμάσιο γιοφύρι σε ένα από τα πιο γραφικά σημεία της Κρήτης και οι εγκαταλελειμμένες αλυκές δένουν αρμονικά με τα ήρεμα νερά της θάλασσας της Ελούντας. Οι παλιές αλυκές της τροφοδοτούσαν ολόκληρη την Ευρώπη με αλάτι και αποτέλεσαν σημαντική πηγή εσόδων για την περιοχή καθ’ όλη τη διάρκεια της Ενετοκρατίας. Πολλά πτηνά βρίσκουν καταφύγιο στις εγκαταλελειμμένες αλυκές όλο τον χρόνο, κάποια από αυτά σπάνια είδη στην Ευρώπη, όπως φλαμίνγκο, ερωδιοί κ.ά.
Στην Ανατολική Κρήτη και πολύ κοντά στην Ελούντα βρίσκεται ένα μικρό, μα διάσημο νησί, η Σπιναλόγκα, γνωστή ως το νησί των λεπρών, αφού εδώ μέχρι το 1957 απομονώνονταν οι λεπροί από την Κρήτη αλλά και ολόκληρη την υπόλοιπη Ελλάδα. Σήμερα τη Σπιναλόγκα επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι χιλιάδες τουρίστες με καραβάκια, που φτάνουν εδώ από τον Άγιο Νικόλαο, την Ελούντα και την Πλάκα για να δουν τα ερειπωμένα της κτίρια και να γνωρίσουν τον τόπο που κάποτε υπήρξε «τόπος εξορίας» για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Η Σπιναλόγκα δέχεται περίπου 1.200-1.500 επισκέπτες καθημερινά και είναι ο δεύτερος πιο επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος στην Κρήτη. Σπιναλόγκα οι Ενετοί ονόμαζαν όχι μονάχα το μικρό νησί αλλά και τη μεγάλη χερσόνησο Νησί ή Κολοκύθα, που ενώνεται με την Ελούντα με έναν στενό ισθμό. Σύμφωνα με αναφορές του Ενετού χαρτογράφου Βιντσένζο Μαρία Κορονέλι, η Κολοκύθα ήταν ενωμένη με το νησάκι της Σπιναλόγκας, αλλά κατά το έτος 1526 οι Ενετοί άνοιξαν διώρυγα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το μικρό αυτό νησί όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Καθώς το νησί απέχει από την Κολοκύθα μόνο 170 μέτρα και περιβάλλεται από αβαθή νερά, εικάζεται πως οι Ενετοί προχώρησαν στο έργο αυτό προκειμένου να δημιουργήσουν ένα απόρθητο νησί - φρούριο. Το όνομα Σπιναλόγκα προέκυψε γύρω στον 13ο αιώνα από τους Ενετούς, ύστερα από παραφθορά του τοπωνυμίου «στην Ολούντα» σε Σπιναλόντε αρχικά και αργότερα σε Σπιναλόγκα. Σύμφωνα με άλλη θεωρία, το όνομα Σπιναλόγκα προέκυψε από το σχήμα της νησίδος που θυμίζει μακρύ αγκάθι (spina=αγκάθι, longa=μακρύ). Κατά το έτος 1957 έγινε μια προσπάθεια να αντικατασταθεί το λατινογενές Σπιναλόγκα με το ελληνοπρεπές όνομα Καλυδών, ωστόσο κατέστη ανεπιτυχής και έτσι το νησάκι σήμερα διατηρεί το παλαιό ενετικό του όνομα.
Επιστροφή στο Ηράκλειο. Δείπνο. Διανυκτέρευση.

7Η ΗΜΕΡΑ: I. M. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΑΛΙΑΝΗΣ - Ι. ΜΟΝΗ ΑΓΚΑΡΑΘΟΥ - Ι. Μ. ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΕΛΗΝΑΡΙ - ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΕΡΑ - Ι. Μ. ΒΙΔΙΑΝΗΣ - Ι. Μ. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΡΟΥΣΤΑΛΛΕΝΙΑΣ - ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ - ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΙΤΟΥ - ΗΡΑΚΛΕΙΟ - ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
Μετά το πρωινό μας αναχωρούμε για τη περίφημη Ιερά Μονή Παναγίας Παλιανής. Το μοναστήρι βρίσκεται 20 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης του Ηρακλείου, δίπλα στο χωριό Βενεράτο και κοντά στο ομώνυμο φαράγγι. Το καθολικό της μονής είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και εορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο. Παρότι η ακριβής χρονολογία ιδρύσεως της Mονής Παλιανής δεν είναι γνωστή, θεωρείται μία από τις αρχαιότερες μονές oλόκληρης της Κρήτης. Σύμφωνα με μια θεωρία, το όνομά της συνδέεται με την ονομασία Παλιά Μονή, που με το πέρασμα των αιώνων παρεφθάρη σε «Παλιανή». Σύμφωνα με μια δεύτερη εκδοχή, το όνομα Παλιανή συνδέεται με μια αρχαία πόλη που βρισκόταν πολύ κοντά στο μοναστήρι, την Απολλωνία.
Η μονή γνώρισε μεγάλη ακμή και κατά περιόδους είχε τεράστια περιουσία και πολλά μετόχια. Το μοναστήρι καταστράφηκε από τους Τούρκους και οι μοναχές της σφαγιάστηκαν, ωστόσο ανασυγκροτήθηκε πολύ γρήγορα και έκτοτε ανήκει στις πλουσιότερες μονές της Κρήτης. Το καθολικό τη μονής είναι τρίκλιτη βασιλική, με τα κλίτη αφιερωμένα στην Κοίμηση της Θεοτόκου, στους Τρεις Ιεράρχες και στον Άγιο Παντελεήμονα. Γύρω από τον ναό υπάρχουν τα κελιά και οι βοηθητικοί χώροι, ενώ διακρίνονται ακόμη ίχνη του φρουριακού τείχους που προστάτευε παλαιότερα το μοναστήρι. Στη μονή λειτουργεί μουσείο με ιερά κειμήλια, εικόνες και διάφορα βιβλία μεγάλης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας. Πολύ γνωστή είναι η λεγόμενη «ιερή Μυρτιά» της Παλιανής. Εντός του περιπεπλεγμένου κορμού του αιωνόβιου δέντρου, το οποίο εορτάζει στις 24 Σεπτεμβρίου (εορτή Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας), της Αγίας Μυρτιάς, όπως λέγεται, πιστεύεται ότι είναι κρυμμένη η εικόνα της Παναγίας της
Μυρτιδιώτισσας. Η παράδοση αναφέρει πως κάποτε η περιοχή καλυπτόταν από δάσος και όταν οι χωρικοί έβαλαν φωτιά για να δημιουργήσουν εκτάσεις για καλλιέργεια, ξαφνικά μέσα από τα βάτα ακούστηκε η φωνή της Παναγίας και κατάπληκτοι οι χωρικοί είδαν την εικόνα Της. Γύρω από τη μορφή της Παναγίας ήταν ζωγραφισμένα κλαδιά μυρτιάς. Ύστερα από πολύ καιρό, όταν κάποια παιδιά πήγαν στο ίδιο σημείο, τα ζωγραφισμένα κλαδιά είχαν φυτρώσει και μάλιστα μεγάλωσαν τόσο που σταδιακά κάλυψαν την εικόνα. Λέγεται πως την εικόνα της Παναγίας
μπορούν να τη δουν μόνο παιδιά.
Η ιστορική Ιερά Μονή Αγκαράθου είναι ο επόμενος σταθμός μας. Το μοναστήρι βρίσκεται 24 χλμ. ανατολικά της πόλης του Ηρακλείου και είναι κτισμένο με φρουριακή αρχιτεκτονική, σε μια κατάφυτη θέση κοντά στην Επισκοπή Πεδιάδος. Λέγεται πως η μονή πήρε το όνομά της από τη λέξη Αγκάραθος, καθώς κάτω από μια αγκαθαριά βρέθηκε μια παλιά εικόνα της Παναγίας, στο σημείο όπου κτίστηκε αργότερα η πρώτη εκκλησία. Η προελληνική λέξη αγκάραθος δηλώνει αγκαθωτό θάμνο. Δεν είναι γνωστή η ακριβής χρονολογία ιδρύσεως της μονής, αναφέρεται ωστόσο σε έγγραφα του 16ου αιώνα. Η μονή ήταν σπουδαίο πνευματικό κέντρο, από το οποίο ξεκίνησαν σημαντικές μορφές της Εκκλησίας μας, όπως ο Κύριλλος Λούκαρης (Οικουμενικός Πατριάρχης), ο Μελέτιος Πηγάς και ο Γεράσιμος Παλαιοκάπας. Η μονή ανήκε στην οικογένεια Καλονά, μέλος της οποίας χρημάτισε επίσκοπος Κυθήρων κατά το 1836. Τότε φαίνεται πως μεταφέρθηκαν στα Κύθηρα πολλά αξιόλογα ιερά κειμήλια, μεταξύ των οποίων και η αρχαιότατη εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ο ηγούμενος της μονής, Κύριλλος Χουρδάκης, μετέφερε το 1970 την εικόνα της Παναγίας της Ορφανής από τα Κύθηρα στη Μονή Αγκαράθου. Η Μονή Αγκαράθου ήταν φημισμένη για τη φιλοξενία της: στην αυλή της σώζεται ο Σταμνοατάτης επάνω σε ένα πεζούλι. Πιο παλιά υπήρχε εκεί ένα σταμνί γεμάτο με νερό και ένα γεμάτο με κρασί. Υπήρχε ακόμη ένα κοφίνι γεμάτο με ψωμί, τυρί και ελιές. Μπορούσε λοιπόν ο περαστικός ή ο επισκέπτης να ξαποστάσει εκεί και να φάει και να πιει όσο ήθελε. Το μοναστήρι ήταν από τα πλουσιότερα στην Κρήτη και θεωρείται ακόμη και σήμερα πρώτο στην ιεραρχία των μοναστηριών του νησιού.
Η Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου στο Σεληνάρι βρίσκεται μέσα στο φαράγγι του Σεληναρίου, κοντά στο Βραχάσι Λασιθίου και τη Νεάπολη, και κτίστηκε κατά τη
δεύτερη βυζαντινή περίοδο (961-1204). Ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα κατέστρεψε το μοναστήρι το 1538. Τρία αδέλφια από τη Ρόδο, για να αποφύγουν τον τουρκικό ζυγό, μερικά χρόνια αργότερα εγκαταστάθηκαν στο Βραχάσι. Σύμφωνα με την παράδοση, ο ένας από τους τρεις αυτούς αδελφούς, ο Νικόλαος, οδηγήθηκε από ένα φως και βρήκε την εικόνα του Αγίου Γεωργίου στο μέρος όπου κτίστηκε το μικρό εκκλησάκι. Λάξευσε έναν βράχο στην κορυφή του Ανάβλοχου, στην ανατολική πλευρά του φαραγγιού, και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του μέσα σε αυτόν. Στο σημείο αυτό έχει τοποθετηθεί σήμερα ένας μεγάλος σταυρός. Χρόνια μετά τον θάνατό του Νικολάου συνεχίζει η παράδοση, ένα ροδίτικο καράβι περνούσε από την Κρήτη και οι ναύτες είδαν στον ουρανό την αξιοσημείωτη πορεία ενός αστεριού που σταμάτησε επάνω από το σπήλαιο και έλαμπε σαν ήλιος. Θεωρώντας πως αυτό ήταν θεϊκό σημάδι, πήγαν στο μέρος εκείνο, πήραν τα λείψανά του και τα πήραν μαζί τους στη Ρόδο, την πατρίδα του. Στον περίβολο της μονής υπάρχει το καθολικό, αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο, καθώς και άλλοι δύο ναοί αφιερωμένοι στην Ανάσταση και στα Θεοφάνια. Λέγεται πως η εικόνα του Αγίου Γεωργίου την περίοδο της Τουρκοκρατίας προστάτευσε τους μοναχούς και θεωρείται θαυματουργή. Μάλιστα στην εικόνα έχουν σφηνωθεί τρεις σφαίρες.
Το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Σεληνάρι είναι ανδρικό και αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια της Κρήτης. Ο Άγιος Γεώργιος θεωρείται προστάτης των ταξιδιωτών και η μονή στο Σεληνάρι αποτελεί προσκύνημα των περαστικών διαχρονικά.
Ένα χιλιόμετρο ανατολικά της Kριτσάς, στη θέση Λογάρι, βρίσκεται ένα από τα πιο διάσημα βυζαντινά μνημεία της Μεγαλονήσου, κτισμένο κατά την περίοδο μεταξύ 13ου-14ου αιώνα: ο περίφημος Ναός της Παναγίας Κεράς. Ο ναός είναι τρίκλιτος, με τρούλο στο κεντρικό κλίτος, το οποίο είναι αφιερωμένο στην Παναγία. Το βόρειο κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Αντώνιο και το νότιο στην Αγία Άννα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως τα τρία κλίτη του δημιουργήθηκαν σε διαφορετικές περιόδους.
Το κεντρικό κλίτος είναι του 13ου αιώνα και οι τοιχογραφίες του απεικονίζουν σκηνές του Ευαγγελίου. Στον τρούλο του εικονίζονται τέσσερις άγγελοι και από κάτω τέσσερις σκηνές από το Δωδεκάορτο (Βάπτιση, Υπαπαντή, Έγερση του Λαζάρου και Βαϊοφόρος). Οι μορφές των τοιχογραφιών είναι επιβλητικές, αρχαΐζουσας τεχνοτροπίας. Το νότιο κλίτος χρονολογείται στον 14ο αιώνα και οι τοιχογραφίες του είναι από τις πλέον σημαντικές ολόκληρης της Κρήτης. Βρίσκουμε σκηνές από τα θεομητορικά απόκρυφα ευαγγέλια, από τον βίο της Αγίας Άννης και της Παναγίας, κάτι εξαιρετικά σπάνιο για τη βυζαντινή αγιογραφική τέχνη. Η οικία του Ιωακείμ, η Προσευχή της Αγίας Άννης, η Γέννησις της Θεοτόκου, το Ύδωρ της Ελέγξεως, η θλίψη του Ιωσήφ και η Θεοτόκος Πύλη Κεκλεισμένη. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει το τεταρτοσφαίριο στο οποίο εικονίζεται η Αγία Άννα ως Πλατυτέρα. Το βόρειο κλίτος του ναού
είναι του 14ου αιώνα. Σε αυτό συναντούμε τοιχογραφία του Χριστού Παντοκράτορος και από κάτω οι συλλειτουργούντες Αρχιερείς και οι ένθρονοι Απόστολοι. Στον βόρειο τοίχο του κλίτους εικονίζεται η οικογένεια του κτήτορος Γ. Μαζηζάνη, καθώς και μερικές
ενδιαφέρουσες προσωπογραφίες με τη χαρακτηριστική ενδυμασία της εποχής ιστορήσεως του ναού.
Στην καμάρα απεικονίζεται μεγαλειωδώς η σύνθεση της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου: Απόστολοι, αγγελικά τάγματα, μάρτυρες, όσιοι, η Γη και η Θάλασσα να αποδίδουν στην Κρίση τους νεκρούς τους, η Ψυχοστασία, οι κολασμένοι και ο πολυσύνθετα ζωγραφισμένος Παράδεισος.
Στους πρόποδες του βουνού Λουλουδάκι του Οροπεδίου Λασιθίου, κοντά στο χωριό Κάτω Μετόχι, βρίσκεται η Ιερά Μονή Βιδιανής. Η μονή είναι ανδρική και είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή. Το μοναστήρι πιθανολογείται πως κτίστηκε επάνω στα ερείπια παλαιότερης μονής. Το όνομα της Βιδιανής οφείλεται στην οικογένεια Βιδών, της οποίας η ευρύτερη περιοχή ήταν μετόχι. Η οικογένεια αυτή υπήρξε απόγονος ενετικής οικογενείας, στην οποία είχε παραχωρηθεί τμήμα του οροπεδίου ως φέουδο. Το καθολικό είναι λιθόκτιστο, με λαξευμένα λίθινα ανοίγματα και εξαιρετικό ξυλόγλυπτο τέμπλο. Κατά το έτος 1867 ο Ομέρ Πασάς καταστρέφει και καίει όλα τα χωριά του Οροπεδίου και μαζί και τις Μονές Βιδιανής και Κρουσταλλένιας. Στην περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι Γερμανοί εκτελούν τον ηγούμενο της Μονής Βιδιανής, Δωρόθεο Τσαγκαράκη, στην Αγιά Χανίων, λόγω της αντιστασιακής του δράσης.
Πολλά λουλούδια μέσα σε μεγάλα πέτρινα παρτέρια βρίσκονται σε όλους τους χώρους του μοναστηριού το καλοκαίρι, ενώ ένα σιντριβάνι, σύμβολο της Ζωοδόχου Πηγής Θεοτόκου, και τα τεράστια κυπαρίσσια στον περίβολο προσθέτουν στην ηρεμία και τη γαλήνη του τοπίου. Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης λειτουργεί εντός της μονής και ένα μικρό μουσείο Φυσικής Ιστορίας.
Σε έναν κατάφυτο λόφο στο Οροπέδιο Λασιθίου και κοντά στα χωριά Άγιος Κωνσταντίνος και Μαρμακέτο είναι κτισμένη μία από τις ιστορικότερες μονές της νήσου Κρήτης: η Ιερά Μονή Παναγίας Κρουσταλλένιας. Το μοναστήρι πιστεύεται πως ιδρύθηκε περίπου την περίοδο 961-1204. Η παράδοση αναφέρει πως το όνομα της μονής προέρχεται από κάποια γυναίκα που λεγόταν Κρουσταλλένια και ίδρυσε το μοναστήρι. Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, το όνομα οφείλεται στην εύρεση, σε κοντινή σπηλιά, εικόνας της Παναγίας, ζωγραφισμένης σε κρύσταλλο. Κατά την Ενετοκρατία η μονή ερημώνεται, καθώς οι Ενετοί εκκενώνουν το Οροπέδιο Λασιθίου για δύο αιώνες, θεωρώντας το κέντρο επαναστατικής δράσης. Κατά το έτος 1543 η ηγουμένη της Ιεράς Μονής Παναγίας Σπηλαίου Καλαβρύτων έρχεται στην Κρήτη και επανιδρύει τη Μονή Κρουσταλλένιας. Ο Αιγύπτιος Χασάν Πασάς καταλαμβάνει τη μονή κατά το έτος 1823 και την καταστρέφει ολοσχερώς. Το 1866 το μοναστήρι γίνεται έδρα της Επαναστατικής Επιτροπής του Αγώνα και δημιουργείται εδώ εργαστήριο κατασκευής φυσιγγίων. Τον Μάιο του 1867 οι Οθωμανοί, με αρχηγό των Ομέρ Πασά, καταστρέφουν ολοσχερώς όλα τα χωριά του Οροπεδίου Λασιθίου και τη Μονή Κρουσταλλένιας. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι Γερμανοί διώχνουν τους μοναχούς που βοηθούν τους αντάρτες στη Μονή Βιδιανής, κάνοντας τη μονή χώρο συγκέντρωσης αιχμαλώτων. Η Μονή Κρουσταλλένιας έχει σήμερα ανδρική αδελφότητα και το καθολικό της, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, εορτάζει στις 15 Αυγούστου.
Κοντά στην πλατεία Κορνάρου, στο Ηράκλειο, μπροστά από μια μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία, αριστερά από το κτίριο της Αρχιεπισκοπής Κρήτης και δεξιά από την πρώτη (μικρή) εκκλησία του Αγίου Μηνά, βρίσκεται ένας από τους μεγαλύτερους και επιβλητικότερους ναούς της Ελλάδος: Ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Μηνά.
Η μικρή εκκλησία του Αγίου Μηνά, «ο μικρός Άγιος Μηνάς» όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι, κτίστηκε το 1735 και στέγασε για πρώτη φορά μετά την οθωμανική κατοχή, την άστεγη έως τότε Μητρόπολη της Κρήτης. Ο νέος Ναός του Αγίου Μηνά θεμελιώθηκε στις 25 Μαρτίου 1862 ως ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης του λαού των Ηρακλειωτών για την προστασία που προσέφερε ο άγιος στην πόλη του Ηρακλείου. Λέγεται πως η θέση στην οποία κτίστηκε υποδείχθηκε σε έναν καλόγερο, κατόπιν οράματος, από τον ίδιο τον Άγιο Μηνά. Η ανοικοδόμηση του ναού σταμάτησε στη διάρκεια της επανάστασης του 1866 και συνεχίστηκε το 1883. Ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι όταν στο λιμάνι του Ηρακλείου έφτασε πλοίο που μετέφερε οικοδομικά υλικά για το κτίσιμο του ναού, δεν υπήρχαν τα χρήματα για να πληρωθούν εργάτες προκειμένου να τα μεταφέρουν στο εργοτάξιο. Όταν πληροφορήθηκαν οι μαθητές του Ηρακλείου το γεγονός, με ενθουσιασμό προσεφέρθησαν να ξεφορτώσουν το καράβι και να μεταφέρουν εκείνοι τα υλικά. Δημιουργήθηκε έτσι μια ανθρώπινη αλυσίδα από το λιμάνι μέχρι τον Άγιο Μηνά και η μεταφορά των υλικών ολοκληρώθηκε. Τα εγκαίνια του ναού έγιναν με μεγαλοπρέπεια και ενθουσιασμό από τον λαό του Ηρακλείου κατά το έτος 1895. Παρότι η Κρήτη βρισκόταν ακόμη υπό τον οθωμανικό ζυγό, οι εορτές για τα εγκαίνια του Ναού του Αγίου Μηνά κράτησαν τρεις ημέρες και ολόκληρο το Ηράκλειο ήταν στολισμένο και φωταγωγημένο. Ο Άγιος Μηνάς είναι πολιούχος του Ηρακλείου και η μνήμη του εορτάζεται στις 11 Νοεμβρίου, ημέρα αργίας για την πόλη.
Ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης του Ηρακλείου βρίσκεται στο κέντρο της πόλεως, στην οδό 25ης Αυγούστου: ο Ιερός ναός του Αγίου Τίτου. Υπολογίζεται πως ο πρώτος ορθόδοξος Ναός του Αγίου Τίτου στην Κρήτη κτίστηκε μετά το 961, όταν ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς έδιωξε τους Άραβες από τη Μεγαλόνησο, καθιστώντας την εκ νέου τμήμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η πρώτη εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Τίτο, μαθητή του Αποστόλου Παύλου και πρώτου επισκόπου Κρήτης, ήταν στην παλαιά πρωτεύουσα Γόρτυνα, όπου στεγαζόταν και η μητρόπολη της Μεγαλονήσου μέχρι την καταστροφή της από σεισμό και τη μεταφορά της πρωτεύουσας, κατά το έτος 828 από τους Άραβες, στον Χάνδακα, όπως τότε λεγόταν το Ηράκλειο. Όταν το Ηράκλειο έπεσε στα χέρια των Οθωμανών, η Αγία Κάρα του Αγίου Τίτου, η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Μεσοπαντίτισσας και άλλα ιερά κειμήλια, που είχαν έλθει από τον Ναό της Γόρτυνας στο Ηράκλειο, μεταφέρθηκαν στη Βενετία όπου υπάρχουν ακόμη και σήμερα, με εξαίρεση την Κάρα του Αγίου Τίτου που επεστράφη στην Κρήτη και βρίσκεται σήμερα στον ναό του Ηρακλείου. Την περίοδο της οθωμανικής κατοχής ο Ναός του Αγίου Τίτου παραχωρήθηκε στον βεζίρη Φαζίλ Αχμέτ Κιοπρουλή, ο οποίος τον μετέτρεψε σε τζαμί. Ο ναός παρέμεινε τζαμί, γνωστό ως Βεζίρ τζαμί, έως τη δεκαετία του 1920, όταν αποχώρησαν από το Ηράκλειο οι τελευταίοι μουσουλμάνοι με την ανταλλαγή των πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Ο μιναρές του Αγίου Τίτου κατεδαφίστηκε τότε και έκτοτε, έπειτα από εργασίες ανάπλασης το 1925 από την Εκκλησία της Κρήτης, η εκκλησία λειτουργεί ως ορθόδοξος ναός. Ελεύθερος χρόνος για βόλτα και ψώνια στο Ηράκλειο. Γεμάτοι υπέροχες εικόνες από τη Μεγαλόνησο και τα μοναδικά μοναστήρια και τους ναούς της αναχωρούμε με το βραδινό πλοίο για τον
Πειραιά, όπου φθάνουμε νωρίς το πρωί της επομένης.

• Επιβάρυνση για καμπίνα τετράκλινη εσωτερική  € 25 το άτομο.

ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ
• Ακτοπλοϊκά εισιτήρια οικονομικής θέσεις Πειραιάς - Χανιά και εσωτερική καμπίνα Ηράκλειο-Πειραιά
• Μεταφορές-μετακινήσεις με κλιματιζόμενο πούλμαν.
• Δύο διαν/σεις στο Kydon Hotel 4* στα Χανιά
• Τρεις διαν/σεις στο Capsis Astoria Hotel 4* στο Ηράκλειο
• Πρωινό και δείπνο καθημερινά (ημιδιατροφή).
• Έμπειρος αρχηγός/συνοδός του γραφείου μας.
• Ασφάλεια αστικής ευθύνης
• Φ.Π.Α.

ΔΕΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ
• Τα εισιτήρια εισόδων σε χώρους επισκέψεων .
• Προσωπικά έξοδα.
• Φόρος διαμονής.